Eu era galileo e fillo dun artesán. A miña pequena patria era Galilea a rebelde, no corazón dun país dominado polo Imperio Romano, sometido ao control político e ao espolio económico. Sabía moi ben de que falaba cando describín aos romanos como «xefes das nacións» que gobernan os pobos como «señores absolutos» que os «oprimen co seu poder».
A maioría dos meus veciños malvivían traballando a terra (que en moitos casos non era súa) e polos seus froitos tamén tiñan que pagar impostos. Outra parte da poboación, a que vivía preto do lago de Galilea, dedicábase á pesca. A súa situación económica non era mellor que a dos campesiños, porque tamén estaban controlado polos recadadores de Herodes Antipas, que impoñían tributos, impostos, diezmos e taxas sobre dereitos de pesca e utilización dos embarcadoiros. A carga total era abafadora. A moitas familias íaselles en tributos e impostos un terzo ou a metade do que producían ou pescaban.
A construción das cidades de Séforis e TIberíades fixo máis grande a brecha económica: eu fun testemuña do crecemento da desigualdade que favorecía á minoría privilexiada destas cidades, o que provocaba máis inseguridade e pobreza e a desintegración de moitas familias campesiñas. Creceu o endebedamento e a perda de terras dos máis débiles. Os tribunais das cidades poucas veces apoiaban aos campesiños. Aumentou o número de indixentes, xornaleiros e prostitutas. Cada vez eran máis os pobres e famentos que non podían gozar da terra regalada por Deus ao seu pobo.
Vendo e sufrindo esa realidade, especialmente despois da experiencia do Xordán e de saberme dun modo novo fillo e irmán, formando parte da mesma realidade de Deus e da humanidade , xa non podía seguir igual: chegara o momento de empeñar a miña vida, enredala para sempre entrando de cheo no que experimentei como proxecto de Deus: acoller o seu amor incondicional e compasivo, deixarme transformar por el, e empeñar a vida en facer verdade a filiación e a fraternidade, é dicir, acoller o Reino de Deus.
A miña gran paixón foi facer comprender á miña xente esta radical novidade: non se trataba de facer penitencia, gardar xaxúns e prescricións, ir ao templo ou cumprir a lei senón de entrar na dinámica do Reino de Deus que xa está entre nós, acoller a alegría e a sorpresa do seu amor incrible a cada un dos seus fillos e fillas, a cada realidade . Iso transformará o corazón.
Pero iso non o podía facer eu só, necesitaba xerar un movemento de homes e mulleres do pobo que coñecesen ben o seu sufrimento para axudar aos demais a tomar conciencia de que chegara a hora de acoller o Reinado de Deus. Desde o primeiro momento rodeeime de amigos e amigas e aos poucos funos «enredando» querendo contaxiarlles a mesma paixón: o Reino de Deus xa está aquí, hai que acollelo e facelo verdade. Eu tentei pasar pola vida facendo o ben, curando, liberando, así o recolleu máis tarde Lucas . Foron moitas as persoas que acolleron as miñas palabras, entusiasmáronse e de moitas maneiras apoiaron a miña actividade. Unhas ofreceron acollida nas súas casas: eran grupos de apoio para min e para quen me seguía como itinerantes. Outros abandonaron as súas familias para compartir a miña vida e predicación. A uns fun chamando un a un , outros viñeron por invitación , outras, como María de Betania , pedíronme facerse discípulas miñas? aos poucos a rede crecía e a min enchíalleme o corazón de nomes e de alegría.
Algúns e algunhas desas persoas compartiron a miña vida itinerante, e puxen moito empeño en ir acompañando, educando e ensinándolles a orar a Deus como Abba, iniciándoos na predicación e sobre todo axudándolles a comprender que acoller o Reino de Deus pasaba por deixarnos enredar nesa dinámica de transformación do corazón. Eu o fun aprendendo e vivindo e por iso proclameino con forza: «Nada do que entra na persoa pode manchala. O que sae de dentro é o que contamina» . A urxencia primeira por tanto non era a purificación externa senón a de consentir que o noso corazón se vaia deixando configurar por ese amor incondicional de Deus e por tanto vaia sendo cada vez máis bo e compasivo, igual que o seu .
Un corazón que renuncia á violencia . A dinámica «do ollo por ollo» estaba moi arraigada entre a miña xente como facerlles entender que esa conduta é destrutiva e non é coherente co proxecto de Deus de aprender a vivir o que somos: familia, relación, vínculo indestructible? O primeiro era vivir dentro do meu corazón a renuncia a toda agresión, aprender a vencer ao mal a base de facer o ben e despois falarlles claro e dun modo provocador: «se alguén che losquea nunha fazula ofrécelle tamén a outra, ao que che quita a capa dálle tamén o manto» «Amade aos vosos inimigos?» porque así é Deus «que fai saír o sol sobre bos e malos» .
Eu quería comprometer aos meus seguidores e seguidoras na mesma paixón que a min queimábame dentro: transformar a nosa persoa para poder transformar a nosa sociedade, o noso mundo, a nosa terra? nunha gran familia que vive a seguridade do amor incondicional do Deus Nai-Pai e que vai facendo verdade na historia a fraternidade e a sororidade con toda a vida. En definitiva, contaxiar a esas mulleres e homes a miña paixón por Deus e polos que peor o estaban pasando.
Sabía moi ben o que iso supoñía na sociedade inxusta e violenta do meu tempo, cando os fun chamando, convidando e aceptando para enredalos neste apaixonante pero ardua tarefa; era consciente do prezo que teriamos que pagar, do difícil que ía ser ir empeñando a nosa vida e ensinando aos demais a camiñar non na dinámica do odio, a violencia, a prepotencia e o egoísmo «senón na da compaixón, o coidado e a bondade» sen deixar de denunciar as inxustizas, de desenmascarar as mentiras, a inhumanidad de vivir indiferentes ao sufrimento das grandes maiorías do pobo.
Xunto aos meus seguidores e seguidoras fomos percorrendo Galilea, na situación que vivía o meu pobo a miña actividade no medio das súas aldeas e a miña mensaxe do «reino de Deus» representaban unha forte crítica a aquel estado de cousas.
As miñas palabras e feitos denunciaban esa inxusta situación: o meu firme defensa dos pobres, excluídos e famentos, a miña acollida preferente aos últimos daquela sociedade, a miña clara denuncia e condena da vida suntuosa dos ricos das cidades foi un desafío público ao programa socio-político que impulsaba Herodes Antipas, que claramente favorecía os intereses dos máis poderosos e afundía cada vez máis na miseria aos máis débiles.
Moitas veces os meus discípulos non me entendían e mesmo se asustaban das miñas palabras , eran moi conscientes, nese contexto, de como podía resoar a parábola do esmoleiro Lázaro e o rico Epulón, que vive fastuosamente ignorando a quen morre de fame á porta do seu palacio ; o relato do terrateniente insensato que só pensa en construír silos e almacéns para o seu gran ; a crítica severa que fixen a quen atesoura riquezas sen pensar nos necesitados , as miñas insensatas proclamas declarando felices aos indixentes, os famentos e os que choran ao perder as súas terras .
Tamén dirixín moitas dos meus exhortaciones a quen me seguía para convidarlles a compartir a vida dos máis pobres daquelas aldeas e camiñar como eles, sen ouro, prata nin cobre, e sen túnica de reposto nin sandalias . Compartía con eles as miñas chamadas para ser compasivos cos que sofren e a perdoar as débedas , a non buscar o poder nin os primeiros postos , e que dunha vez por todas entendesen que o que serve e é o mestre lava os pés e que salvar a súa vida era arriscala e entregala ? e tantas outras palabras e feitos coas que pretendía expresar a denuncia dun modo de vivir que coa chegada do Reinado de Deus estaba chamado a desaparecer.
Eu quería anunciar con paixón que o sufrimento do meu pobo e el de todos os pobos tiña que dar paso a un mundo novo, máis xusto e fraterno, onde Deus puidese reinar como Pai; e iso supoñía que aprenderamos a vivir como fillas e fillos, irmáns e irmás.
O feito de enredarnos na tarefa de curar, sanar, aliviar, endereitar, perdoar, denunciar en nome do Deus do amor e a misericordia tiña que ser unha boa noticia tamén para nosa nova familia. Non se trataba de cumprir unhas obrigacións senón de darnos conta de que atoparamos o tesouro escondido e por iso a alegría dese encontro había que celebrala comofacíano as persoas das miñas parábolas, a muller que atopa a moeda , o pastor que atopa a ovella . Non era tempo de xaxún senón de celebrar a festa do amor, como o fan os noivos .
Chegou o momento de despedirme despois de compartir a miña experiencia con cada unha das persoas que fixestes este itinerario. Agora xa só me resta animarvos de todo corazón a enredar as vosas vidas en proxectos de sentido que fagan este mundo máis xusto e máis fraterno. Apaixonarvos como eu por axudar a dar a luz este mundo novo que agarda a vosa colaboración.
Aínda é de noite, hai tormentas, levántanse muros de exclusión pero tamén é verdade que xa apunta o amencer dun mundo novo, que o arco iris da paz vai unindo países e rompendo fronteiras e que cada vez hai máis persoas enredadas en facer verdade o que somos: unha familia, unha Rede de Relacións, Unidade.
Eu, Xesús de Nazaret, un home que crin que merecía a pena enredarse para colaborar no emerxer dun mundo novo.
(Tomado do artigo «Espiritualidade e Política»)